Położenie i ukształtowanie terenu

Rybnik położony jest na Płaskowyżu Rybnickim, zwanym też Wzgórzami Rybnickimi. Rozciąga się on pomiędzy doliną Odry, a doliną Wisły i Równiną Pszczyńską. Ponad doliną Odry wznosi się na jakieś 100 metrów, zaś nad doliną Wisły na 70. Najwyższe wzniesienia tego płaskowyżu znajdują się w okolicach Rydułtów oraz Pszowa i wynoszą do 311 m. n.p.m. Na północ oraz zachód od Rybnika znajdują się pasy wysoczyzn- Wysoczyzna Wilczy, Wysoczyzna Golejowska i Wysoczyzna Gaszowicka. Płaskowyż Rybnicki jest bardzo urozmaicony pod względem rzeźby terenu. Osady morza mioceńskiego z końcem tejże epoki zostały wypiętrzone i uległy pochyleniu. Działały tu także te same ruchy górotwórcze, które na południu doprowadziły do wypiętrzenia Karpat. W rejonie rybnickim spowodowały wcięcie się dolin oraz erozję. Ostatecznie rzeźbę terenu ukształtowała działalność lodowca, wód roztopowych, a także akumulacja lessu i erozja liniowa. Na zboczach wzniesień wykształciły się jary i parowy. Cechą ukształtowania terenu Płaskowyżu są też doliny rzeczne. Największą z nich jest dolina Odry. W krajobrazie Rybnika i okolic wyraźnie zaznacza się także działalność człowieka. Jej najlepiej widocznym przejawem są liczne hałdy górnicze. Na ukształtowanie terenu wpłynęło także wydobywanie węgla w tutejszych kopalniach na tzw. „zawał”. W związku z tym, w okolicznym krajobrazie pojawiły się liczne zapadliska, a niejednokrotnie nawet zalewiska.

Rzeki Rybnika

Ruda – jest to główna rzeka Rybnickiego Okręgu Przemysłowego. Wypływa na wschód od Żor, w okolicy Baranowic, na wysokości 275 m. n.p.m. Przepływa przez Płaskowyż Rybnicki oraz Kotlinę Raciborską. Jej długość wynosi 52 km, a zlewisko to obszar 515 km2. Na terenie Rybnika do Rudy wpadają potok Przegędza, Potok z Kamienia, Potok Boguszowicki, potok Grabownia, potok Gzel oraz Nacyna. Ruda wpada do Odry na zachód od miejscowości Turze. W grudniu 1971 roku na rzece został oddany do użytku Zalew Rybnicki, zwany także „Morzem Rybnickim”. Wody rzeki zostały spiętrzone zaporą w Stodołach. Zbiornik ma powierzchnię 555 ha, wykorzystywany jest do celów rekreacyjnych, ale pełni także istotną rolę retencyjną w systemie ochrony przeciwpowodziowej.

READ  Szpitale w Rybniku

Nacyna – płynie przez centrum Rybnika, jest największym lewobrzeżnym dopływem Rudy. Rzeka ma 15,5 km długości i zlewisko o powierzchni 70km2. Wypływa w okolicy Rydułtów. Pierwotnie wpadała do Rudy w okolicy Orzepowic. Dziś wody Nacyny są poprowadzone podziemnym kolektorem, z ujściem do Rudy poniżej korony zapory w Stodołach.

Klimat

Płaskowyż Rybnicki znajduje się w małopolskim regionie klimatycznym. Są to tereny należące do najcieplejszej strefy Polski. Dominuje tutaj klimat oceaniczny, ścierający się z wpływami kontynentalnymi, co sprawia, że region cechuje się dużą zmiennością i aktywnością atmosferyczną. Nad teren Płaskowyżu, poprzez Bramę Morawską, napływają ciepłe i raczej suche masy powietrza z południowej części Europy. Średnie miesięczne temperatury wahają się tutaj od -2oC w styczniu do 18oC w lipcu. W okolicy Rybnika notowana jest najwyższa średnia roczna temperatura na tym terenie, która wynosi jakieś 8,3-8,4oC. Zimą temperatura potrafi spaść do -31oC, zaś latem wzrasta nawet do 35oC. Z powodu sąsiedztwa Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego oraz istnienia Zalewu Rybnickiego powstała tu tzw. miejska wyspa ciepła, co wprowadza zakłócenia w przestrzennym rozkładzie temperatur. Średnia roczna suma opadów wynosi 779mm. Zima trwa tutaj ok. 70-75 dni, z czego przez ok.60 dni na ziemi leży zwarta pokrywa śniegowa. W rejonie Rybnika liczba mroźnych dni to ok. 100 do 120 w roku. Lato trwa 90 dni i na ten okres przypada tutaj największa częstotliwość opadów. Na ukształtowanie klimatu w tym rejonie mają niestety wpływ także zanieczyszczenia emitowane przez zakłady przemysłowe Górnego Śląska i pobliskiego Zagłębia Ostrawsko- Karwińskiego.

Fauna i flora Rybnika Previous post Fauna i flora Rybnika
Next post Historia Rybnika: kataklizmy