Trudno ustalić, kiedy dokładnie powstał herb Rybnika. Musiał powstać między wiekiem XIII – kiedy Rybnik otrzymał prawa miejskie, a wiekiem XVII, z którego pochodzi najstarsza znana pieczęć miasta Rybnika (1669)
Herb miasta stanowi tarcza herbowa koloru niebieskiego, w tarczy zaś ukośnie położony wizerunek ryby-szczupaka koloru białego oraz kotewka czyli orzech wodny okalający rybę z zielonymi łodygami i żółtawo-białym kwiatem
Pierwszy raz wymienia się Rybnik w źródłach pisanych w dokumencie z 1223 r. pod nazwą Ribnick lub Ribnich. W 1234 r. nazwa miasta pojawia się w liczbie mnogiej – Ribnicy. W XV wieku pojawiają się nazwy Ribniky, Ribniki, z Rybnikuow. Dzisiejsza nazwa pojawiła się w 1407. Istnieją trzy teorie na temat etymologii nazwy miasta:
- polska nazwa osady służebnej zajmującej się łowieniem lub hodowlą ryb
- czeska nazwa oznaczająca staw lub zbiornik na ryby
- polska nazwa kulturowa oznaczająca staw, gdyż w X wieku wyraz „rybnik” mógł być identyczny z terminem czeskim
